Ο Τύπος είναι όμηρος των οικονομικών κολοσσών;
Eίναι δυνατόν η διαφήμιση να έχει ήδη καταλάβει τον θώκο της πέμπτης εξουσίας; Nα στέκεται ισότιμα δίπλα στις υπόλοιπες τέσσερις - την Eκτελεστική, τη Δικαστική, τη Nομοθετική και την Eξουσία του Tύπου -, αν όχι σε ανώτερο σκαλί, καθώς μπορεί και τις χειραγωγεί; Mήπως ο Mανώλης Aνδριωτάκης συνειδητά τερατολογεί; Διαβάστε τον με προσοχή. Θα εντοπίσετε πολλά τέρατα και σημεία στο βιβλίο του, όχι όμως από το δικό του στόμα.
(...)
Ο Ανδριωτάκης αναλαμβάνει νηφάλια - σκανδαλωδώς νηφάλια, αν δώσουμε βάση στα στοιχεία που παραθέτει - να ανασκευάσει μία προς μία τις εξιδανικευμένες αερολογίες των διαφημιστών. Δεν χαρίζει κάστανα σε κανέναν. Ούτε στους λεγόμενους αντι-διαφημιστές, τύπου Ολιβιέρο Τοσκάνι, που «σφετερίζονται την κριτική της διαφήμισης για να κερδίσουν προσωπικά οφέλη».
Είναι κοινός τόπος ότι η
διαφήμιση έχει κατακλύσει τις ζωές μας. Όπου κι αν στρέψει κανείς το βλέμμα του πέφτει πάνω σε διαφημίσεις κι εμπορικά μηνύματα. Και ταυτόχρονα, ενώ όλοι οι πολίτες υπόκεινται στη δημόσια κριτική, οι διαφημιστές και τα έργα τους βρίσκονται διαρκώς στο απυρόβλητο. Καμία αντίσταση, καμία αντίρρηση δεν διατυπώνεται, τη στιγμή που η δυσαρέσκεια και δυσθυμία των πολιτών είναι κοινό μυστικό. Ένας νόμος σιωπής συγκαλύπτει τα προβλήματα που γεννά η διαφήμιση, με συνένοχους τους διαφημιζόμενους, τους διαφημιστές, τις κυβερνήσεις και τα ΜΜΕ. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να σταματήσει. Η διαφήμιση, μια σύγχρονη εξουσία, πρέπει να ελεγχθεί απ’ τους πολίτες, όπως ελέγχονται οι πάντες. Όσο την αφήνουμε ανεξέλεγκτη τόσο πιο εξουσιαστική και αδιάφορη προς την κοινωνία θα γίνεται.
Ο Μανώλης Ανδριωτάκης ορμώμενος απ’ την προσωπική του έρευνα, τη δράση των Γάλλων αντιδιαφημιστών, αλλά και τη βιβλιογραφία, γράφει ένα βιβλίο αποκαλυπτικό: την πρώτη αναλυτική κριτική της διαφήμισης στην Ελλάδα.
Στο πρώτο μέρος του βιβλίου αναλύεται διεξοδικά το περιεχόμενο της διαφήμισης. Γιατί τα παιδιά και οι νέοι είναι οι πλέον ελκυστικοί της στόχοι; Με ποιους τρόπους απευθύνεται στη γυναίκα, ποια είναι τα στερεότυπα που χρησιμοποιεί προκειμένου να την ωθήσει στην κατανάλωση; Τι υποστηρίζουν οι διαφημιστές; Γιατί το επάγγελμά τους βρίθει όρων που υποδηλώνουν ότι βρισκόμαστε σε κατάσταση πολέμου; Τι σημαίνουν οι «διαφημιστικές εκστρατείες», τα «τάργκετ γκρουπ» και τα «διαφημιστικά όπλα»; Υπάρχει κάποιος που αμύνεται απέναντι σε όλα αυτά; Σήμερα, καταναλώνουμε για να ζήσουμε ή ζούμε για να καταναλώνουμε; Ποιος είναι ο ρόλος της διαφήμισης στην κατασκευή υποκατάστατων και ψευδαισθήσεων; Γιατί ολοένα και περισσότερες διαφημίσεις είναι ηθικά απαράδεκτες;
Στο δεύτερο μέρος, αποκαλύπτονται οι μηχανισμοί που ανάγουν τη διαφήμιση σε πέμπτη εξουσία. Πώς κατορθώνει να υπαγορεύει την πολιτική των ΜΜΕ; Ο Τύπος είναι όμηρος των οικονομικών κολοσσών; Γιατί η εξάρτηση από τη διαφήμιση αποτελεί κίνδυνο για την ελευθερία έκφρασης; Πώς μπορεί κανείς να αντισταθεί; Γιατί κανείς δεν ασκεί δημόσια κριτική στους διαφημιστές; Γιατί είναι κυρίαρχος σήμερα ο κυνισμός; Πώς διαφοροποιείται ένας δημοσιογράφος από έναν διαφημιστή;
Πόσο αποτελεσματική μπορεί να είναι η συγκρότηση συμβουλίων αυτορύθμισης; Πόσο διάτρητοι είναι οι κανόνες; Όταν η άνάρτηση των διαφημίσεων στο δημόσιο χώρο είναι κατά κανόνα παράνομη, όταν μάλιστα αντιβαίνει στον ίδιο τον κώδικα δεοντολογίας των διαφημιστών, γιατί κανείς στην Ελλάδα δεν αντιδρά; Τι συμβαίνει σε άλλες χώρες της Ευρώπης; Η Πέμπτη εξουσία κυβερνά με την οικονομική δύναμη, τον φόβο αλλά και τη βία;
Στον επίλογο προτείνονται δύο απλά, αλλά προκλητικά μέτρα που θα μπορούσαν να αλλάξουν το τοπίο ώστε η διαφήμιση να χάσει τα προνόμια μιας τόσο ηγεμονικής κι αλαζονικής σχέσης με την κοινωνία.
http://www.nnet.gr/andriotakis.htm?andriotakis%20files/andriotakisPages/eksousia.htm~andriotakismain
