Τι είναι η αλληλοβοήθεια;
Η αλληλοβοήθεια, η αντίληψη ότι οι άνθρωποι πρέπει να αληλοβοηθιούνται ο
ένας με τον άλλον, αποτέλεσε αντικείμενο μελέτης αρχικά από τον
Κροπότκιν και τα συμπεράσματά του κυκλοφόρησαν σε βιβλίο με τον ίδιο
τίτλο το 1902 (7) Η μελέτη αυτή της αλληλοβοήθειας, η οποία αυτός (ο
Κροπότκιν) πιστεύει ότι αποτελεί σημαντικό παράγοντα της ανθρώπινης
εξέλιξης, ήταν μια σημαντική
κριτική της ιδέας της “επιβίωσης του
ισχυροτέρου”. Στο βιβλίο αυτό, ο Κροπότκιν δείχνει τη σπουδαιότητα της
αλληλοβοήθειας ανάμεσα σε διάφορα ζώα αλλά και ανθρώπινες κοινωνίες.
Δείχνει πώς οι κοινωνίες που βασίζονται στην αλληλοβοήθεια είναι πιο
ειρηνικές, μια αντίληψη που υιοθετείται και από ανθρωπολόγους για να
περιγράψουν τις κοινές πρακτικές ανάμεσα στις ειρηνικές κοινωνίες (8) οι
οποίες υπάρχουν σε όλο τον κόσμο. Η σύγχρονη ανθρωπολογία έχει
επιβεβαιώσει τη θεωρία του Κροπότκιν ότι δεν υπάρχει ανθρώπινη φύση.
Αντί να πάρει τη μία ή την άλλη πλευρά σ’ αυτό τον μεγάλο διάλογο, ο
Κροπότκιν είπε ότι υπάρχει και ανταγωνισμός και αλληλοβοήθεια ανάμεσα
στους ανθρώπους και τα ζώα, αλλά η αλληλοβοήθεια ήταν πιο σημαντική από
την επιβίωση των ειδών. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και εάν οι άνθρωποι
πολεμούν μερικές φορές ο ένας εναντιον του άλλου, ωστόσο συνεργάζονται
περισσότερο απ’ ό,τι πολεμούν.
Αλληλοβοήθεια σημαίνει ότι ο ένας άνθρωπος βοηθάει τον άλλον, όχι μόνο
υλικά αλλά και ηθικά, αντίθετα με το να προωθούν τον ατομικισμό ή, ακόμα
χειρότερα, με το να πολεμά ο ένας τον άλλον. Σημαίνει ότι συνεργάζονται
αντί να ανταγωνίζονται σε αρκετές φάσεις της ζωής, για το καλό όλων.
Σημαίνει τη συνειδητοποίηση ότι η κοινωνική υποστήριξη είναι καλύτερη
για τον καθένα και ότι θα επιβιώσουμε καλύτερα όταν βοηθάει ο ένας τον
άλλον αντί να πολεμάμε. Σημαίνει ότι κάποιος βλέπει τους άλλους
ανθρώπους ως συντρόφους και φίλους και όχι ως εχθρούς. Αλληλοβοήθεια
σημαίνει να μοιράζεσαι πράγματα χωρίς να περιμένεις κάποια ανταπόδωση.
Επιπλέον, αλληλοβοήθεια είναι ένα παράδειγμα του να ζεις σε αρμονία με
τον άλλον αντί να βρίσκεσαι σε διαμάχη μαζί του. Γενικά παραδείγματα
αλληλοβοήθειας είναι το κοινό κυνήγι ώστε να επιτευχθούν καλύτερα
αποτελέσματα, ζώντας από κοινού για καλύτερη προστασία, βοηθώντας ο ένας
τον άλλον σε κάθε είδους εργασία, παρέχοντας ο ένας στον άλλον
αλληλοΰποστήριξη σε στιγμές που χρειάζεται κάτι τέτοιο. Συγκεκριμένα
παραδείγματα από τη Νότια Αφρική θα παρατεθούν παρακάτω.
Με την αλληλοβοήθεια δεν συνάγεται ότι πρέπει οπωσδήποτε η βοήθεια αυτή
να είναι συνολικά ίση. Αλληλοβοήθεια εφαρμόζεται μάλλον μόνο με την
κομμουνιστική αρχή “από τον καθένα σύμφωνα με την ικανότητά του στον
καθένα συμφωνα με την ανάγκη του”. Η αρχή αυτή προέρχεται από τη
αντίληψη ότι όλοι είμαστε ένα, ότι ολόκληρη η ανθρωπότητα ανήκει στον
εαυτό της, ότι όλοι πρέπει να εργαζόμαστε για τον καθέναν. Εξαιτίας της
πρακτικής εφαρμογής της αληλοβοήθειας, γράφει ο Κροπότκιν, ο κόσμος
συνειδητοποιεί ότι ο ένας εξαρτάται από τον άλλον, ότι η ευτυχία του
καθένα εξαρτάται από την ευτυχία όλων και δείχνει ότι όλοι είναι ίσοι.
Όπως μπορεί να δει κάποιος, η ιδέα αυτή είναι πολύ κοντά στην αντίληψη
του Ubuntu, μια αφρικανική αντίληψη που θα τη δούμε παρακάτω. Ωστόσο, η
αλληλοβοήθεια δεν σημαίνει ότι η βοήθεια πρέπει να διοχετεύεται σε μια
και μόνο κατεύθυνση. Αυτό είναι φιλανθρωπία.
περισσότερα στο http://www.ainfos.ca/gr/ainfos00120.html
