H οικονομική κρίση και οι συνέπειές της σύμφωνα με το Ιδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) δεν αφήνουν περιθώρια για αναβολές, ολιγωρίες και ημίμετρα, στη λήψη και
εφαρμογή διαρθρωτικών μέτρων.
Τα μέτρα που θα εξαγγελθούν το φθινόπωρο, στα -οποία θα περιλαμβάνονται και διαρθρωτικές ανακατατάξεις, θα πρέπει να εφαρμοσθούν με συνέπεια και συνέχεια, ενώ σημαντική συμβολή στην αποτελεσματικότητά τους, θα έχει ο εκσυγχρονισμός των μηχανισμών εφαρμογής της οικονομικής πολιτικής και κυρίως ο τρόπος λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης.
Τις παραπάνω επισημάνσεις κάνει το ΙΟΒΕ στη δεύτερη τριμηνιαία έκθεση του 2009 για την Ελληνική Οικονομία. Σε αυτήν, πέρα από την αποτύπωση των επιπτώσεων της αρνητικής συγκυρίας στους μακροοικονομικούς δείκτες, και στην ανεργία, περιγράφεται ως πιθανότερη εξέλιξη για το 2009 η στασιμότητα και όχι η αρνητική ανάπτυξη. Επισημαίνεται δε ότι ακόμη και αν σημειωθεί οριακή μείωση του προϊόντος, η ελληνική επίδοση θα συνεχίσει να είναι μία από τις υψηλότερες στην Ευρωζώνη, άρα δεν πρόκειται να επηρεασθεί σημαντικά η πορεία σύγκλισης.
Στις θετικές εξελίξεις που σημειώνει η έκθεση του ΙΟΒΕ, θα πρέπει να περιληφθεί και η βελτίωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, λόγω σημαντικής μείωσης των εισαγωγών, όπως και η διατήρηση του πληθωρισμού στα επίπεδα του 1,5% για όλο το 2009. Ωστόσο οι προβλέψεις για την ανεργία παραμένουν αρνητικές. Το ΙΟΒΕ εκτιμά ότι μετά το Σεπτέμβριο θα υπάρξει επιτάχυνση της τάσης ανόδου, ως επίπτωση της μειωμένης τουριστικής κίνησης, με αποτέλεσμα το σύνολο του έτους να διαμορφωθεί στο 9,5%.
Αποκλίσεις στόχων
Αναφορικά με τους δημοσιονομικούς στόχους, η έκθεση επισημαίνει ότι στα στοιχεία του πρώτου εξαμήνου, εμφανίζεται μείωση εσόδων κατά 0,7%, σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2008, έναντι ετήσιου στόχου για αύξηση 15%.
Επισημαίνει δε ότι παρά τη λήψη των έκτακτων μέτρων (έκτακτη εισφορά κ.λπ.) είναι ιδιαίτερα αβέβαιο το κατά πόσο θα επαληθευθούν οι εκτιμήσεις για την αποδοτικότητά τους, δηλαδή αύξηση εσόδων κατά 0,8% του ΑΕΠ. Επιπλέον, τονίζει η έκθεση, η όποια αύξηση των εσόδων θα αντισταθμιστεί σε κάποιο βαθμό από την παράλληλη επέκταση στο σκέλος των δαπανών, καθώς ήδη παρατηρείται υπέρβαση κατά 1,2 δισ. ευρώ στο πρώτο εξάμηνο σε σχέση με τους στόχους. Συνεπώς, ο στόχος για μείωση του ελλείμματος στο 3,7% του ΑΕΠ το 2009 εμφανίζεται τη στιγμή αυτή εξαιρετικά δύσκολος, αν όχι ανέφικτος.
Ως προς την πιθανότητα επιτυχίας των έκτακτων μέτρων, το ΙΟΒΕ επισημαίνει ότι βασική προϋπόθεση είναι η κινητοποίηση των κρατικών μηχανισμών, ώστε να δοθεί το μήνυμα της προσήλωσης στους εξαγγελλόμενους στόχους και να καταστεί εφικτή η μεγαλύτερη δυνατή αποδοτικότητά τους.
Κυβερνητικές συστάσεις
Προβαίνει δε και σε συστάσεις προς το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης. Οπως αναφέρει η έκθεση, γνώμονας για τα μέτρα που σχεδιάζει να λάβει η κυβέρνηση το φθινόπωρο, θα πρέπει να είναι η απόδοσή τους για τα δημόσια οικονομικά, αλλά και η καλύτερη λειτουργία της αγοράς.
Συνεχίζει δε: "Εκ πρώτης όψεως αυτό φαίνεται να έχει εμπεδωθεί ως σκοπιμότητα, καθώς με βάση τις έως τώρα πληροφορίες θα εστιάζουν στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, τον εκσυγχρονισμό της φορολογικής νομοθεσίας, την απελευθέρωση μιας σειράς κλειστών επαγγελμάτων, τη συγχώνευση και κατάργηση φορέων του Δημοσίου κ.ά. Αν οι παραπάνω εξαγγελίες εφαρμοσθούν με συνέπεια και συνέχεια, είναι πολύ πιθανό να επισπευσθεί η δημοσιονομική προσαρμογή και να προσεγγισθούν ως ένα βαθμό οι στόχοι του Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης, μέσα στην επόμενη διετία".
Διαρθρωτικά - εφαρμογή
Ειδικότερα, πάντως, για τα διαρθρωτικά μέτρα, την επιτυχία τους, το ΙΟΒΕ τη συναρτά με τον εκσυγχρονισμό των μηχανισμών εφαρμογής της οικονομικής πολιτικής. Κυρίως δε, του τρόπου λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης και του κράτους.
"Αυτή η ευρύτατη αναμόρφωση θα πρέπει να επιτευχθεί αμέσως και αποτελεσματικά, καθώς, ειδικά στην τρέχουσα δυσμενή συγκυρία στην ελληνική και παγκόσμια οικονομία, δεν υφίστανται πλέον τα περιθώρια του παρελθόντος για αναβολές, ολιγωρίες και ημίμετρα", τονίζεται χαρακτηριστικά στην έκθεση.
Η εξέλιξη των δεικτών
Αναφορικά με την εξέλιξη των δεικτών οικονομικής δραστηριότητας, η έκθεση του ΙΟΒΕ εκτιμά ότι αυτοί βρίσκονται πλέον σταθερά κάτω από τα επίπεδα του 2008. Ωστόσο δεν υπολείπονται οι περισσότεροι από τα επίπεδα του 2006-07, πριν δηλαδή αρχίσουν να εμφανίζονται οι επιπτώσεις από την κρίση. Ετσι, εάν περιοριστεί σύντομα η πτώση, και υπάρξει έστω και μικρή ανάκαμψη στις αρχές του 2010, οι απώλειες του 2008-2009 θα μπορούσαν να απορροφηθούν από ένα μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων, όπως έχει συμβεί και στο παρελθόν σε ανάλογες συγκυρίες.
Αν αντίθετα συνεχιστεί η πτώση με τους ρυθμούς που καταγράφονται σήμερα τότε θα διευρύνεται συνεχώς ο αριθμός των επιχειρήσεων που θα δυσκολεύονται και πιθανόν να αντιμετωπίσουν πρόβλημα βιωσιμότητας.
ΑΕΠ στάσιμο
Ως πιθανότερη εξέλιξη για το 2009, το ΙΟΒΕ εκτιμά ότι θα υπάρξει στασιμότητα του ΑΕΠ. Την εκτίμηση αυτή στηρίζει στο ότι η συνεχής πτώση του πληθωρισμού και η μικρή σταθεροποίηση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, ενδεχομένως να αποτρέψουν την εμφάνιση πτωτικών τάσεων στην κατανάλωση των νοικοκυριών και στη συνέχεια του έτους και να σημειωθεί τελικά συγκρατημένη υποχώρηση.
Επιπλέον, λαμβάνοντας υπόψη ότι η υποχώρηση των εξαγωγών θα υπερκαλύπτεται από τη μεγαλύτερη πτώση των εισαγωγών στη μεγαλύτερη διάρκεια του έτους, καθώς και τη σημαντική συμμετοχή του δημόσιου τομέα και φέτος στην οικονομική δραστηριότητα, είναι αρκετά πιθανόν εκτιμά η έκθεση του ΙΟΒΕ, ότι η ελληνική οικονομία το 2009, θα οδηγηθεί απλώς σε στασιμότητα.
Ακόμη, ότι η επίδοση αυτή, ακόμα και αν σημειωθεί οριακή μείωση του προϊόντος, θα εξακολουθεί να αποτελεί μία από τις υψηλότερες στην Ευρωζώνη, γεγονός που σημαίνει ότι η πορεία σύγκλισης δεν επηρεάζεται σημαντικά.
Απασχόληση: «Αγκάθι»
Αρνητικά ωστόσο θα συνεχίσουν να κινούνται οι δείκτες της απασχόλησης. Η φθίνουσα οικονομική δραστηριότητα έχει ήδη αρχίσει να προκαλεί διαταραχές στην αγορά εργασίας, όπως άλλωστε ήταν αναμενόμενο. Έτσι έχει ενισχυθεί σημαντικά η ανεργία, με αποτέλεσμα το πρώτο τρίμηνο το ποσοστό της να έχει ανέλθει στο 9,3%, από 8,3% το ίδιο διάστημα πέρυσι, ενώ τον Απρίλιο έφτασε το 9,4%.
Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, η άνοδος θα συνεχιστεί κατά πάσα πιθανότητα στη μεγαλύτερη διάρκεια του έτους, υπό την επίδραση και της μειωμένης τουριστικής κίνησης φέτος το καλοκαίρι. Ετσι, εκτιμά ότι στο σύνολο του 2009 η ανεργία θα κινηθεί στην περιοχή του 9,5%, καθώς την περαιτέρω διεύρυνσή της συγκρατούν ορισμένες ιδιομορφίες της εγχώριας αγοράς εργασίας και πρωτίστως το μεγάλο ποσοστό αυτοαπασχολούμενων που τείνει να εμφανίζει προσαρμοστικότητα σε περιόδους έντονων διακυμάνσεων στην οικονομία.
Εκτιμήσεις για «φρένο» στην υποχώρηση του πληθωρισμού
Ο πληθωρισμός συνεχίζει να αποκλιμακώνεται, γεγονός που ως ένα βαθμό αντανακλά τη χαμηλότερη σε σύγκριση με πέρυσι τιμή του πετρελαίου, καθώς και την έντονη εξασθένιση της εγχώριας ζήτησης. Όμως θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο δομικός πληθωρισμός παραμένει ακόμα σημαντικά υψηλότερος, ενώ ιδιαίτερα οι τιμές σε ορισμένες υπηρεσίες αυξάνονται ταχύτερα από πέρυσι.
Συνολικά κατά το πρώτο εξάμηνο του 2009 ο ρυθμός ανόδου των τιμών διαμορφώθηκε στο 1,1%, από 4,5% το α' εξάμηνο του 2008, ενώ ο δομικός κινείται στην περιοχή του 2%. Ωστόσο τα πρόσφατα φορολογικά μέτρα και η σταδιακή εξάλειψη της "τεχνικής επίδρασης" των χαμηλών τιμών του πετρελαίου προς το τέλος του 2009, θα ανακόψουν την υποχώρηση του πληθωρισμού, με αποτέλεσμα σε ετήσια βάση να κινηθεί στο 1,5%.
Επιχειρήσεις
Τέλος η έκθεση του ΙΟΒΕ, μεταφέρει τις αρνητικές εκτιμήσεις των επιχειρήσεων για τη χρονική διάρκεια της κρίσης, οι οποίες αποτυπώνονται σε σειρά μετρήσεων. Η έκθεση επισημαίνει ότι αν και το οικονομικό κλίμα έχει σταματήσει να επιδεινώνεται και έχει ανακάμψει ελαφρώς το τελευταίο δίμηνο, σύμφωνα με τις έρευνες συγκυρίας του ΙΟΒΕ στους περισσότερους τομείς (πλην όμως των Κατασκευών), εν τούτοις οι προβλέψεις των επιχειρήσεων για τις συνέπειες της κρίσης παραμένουν δυσμενείς.
Παρά τη σταθεροποίηση επομένως και την άμβλυνση των πολύ απαισιόδοξων εκτιμήσεων, υπάρχει ακόμα αβεβαιότητα για την έκταση των συνεπειών της κρίσης και το χρόνο αποκατάστασης της ευρυθμίας στην οικονομική δραστηριότητα. Πάντως όπως δείχνει και η διεθνής εμπειρία, η κρίση μπορεί να δημιουργήσει σημαντικές ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΪΤΑΝΤΖΙΔΗΣ
http://www.naftemporiki.gr/news/static/09/08/04/1698255.htm
